Prace konserwatorskie przy świetlicy wiejskiej z Opaki – etap V

Prace konserwatorskie przy świetlicy wiejskiej z Opaki – etap V

Celem prac zrealizowanych przy świetlicy wiejskiej z Opaki w Zespole Zamkowo-Parkowym przy Muzeum Kresów w Lubaczowie w 2023 r. było wykonanie pobiały wszystkich elewacji obiektu, odtworzenie pierwotnego widoku ganku oraz pieców we wnętrzu obiektu. Wsparcie w realizacji prac zapewnili Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków, Województwo Podkarpackie oraz Powiat Lubaczowski.

Budynek świetlicy wiejskiej został wzniesiony ok. 1930 r., w okresie pełnienia funkcji sołtysa przez Jana Janczurę. Według informacji mieszkańców wsi budynek postawiono z drewna sosnowego pozyskanego w lesie gromadzkim. Przywiezione kłody przecierano na miejscu piłami tarczowymi.

W pomieszczeniu od zachodu ulokowany został sklep prowadzony przed 1939 r. Pomieszczenie wschodnie było przeznaczone na właściwą świetlicę, w której odbywały się wiejskie zabawy. W czasie zabaw znajdował się tu także bufet z wyszynkiem piwa. Po 1945 r. funkcjonowała tu również rozlewnia mleka.

Drewniana świetlica wiejska jest odbiciem najważniejszych tendencji w budownictwie drewnianym lat 20. i 30. XX w. w okolicach Lubaczowa, głównie w zabudowie małomiasteczkowej i podmiejskiej. Obiekt reprezentuje trójdzielny plan, złożony z dwóch pomieszczeń przedzielonych sienią i składzikiem oraz typową bryłę z dachem dwuspadowym o szerokich okapach w elewacjach szczytowych i otwartą werandą wspartą pierwotnie na słupkach. Posiada charakterystyczną dla drewnianej zabudowy lubaczowskiej dekorację architektoniczną, skupioną na ozdobnie wycinanych wspornikach przy obydwu elewacjach szczytowych i przy dachu werandy.

Obiekt po zakończeniu prac konserwatorskich zostanie w pełni udostępniony dla zwiedzających Muzeum Kresów w Lubaczowie oraz zarządzany przez Muzeum Zespół Zamkowo-Parkowy. Świetlica będzie częścią planowanego kompleksu Parku Historyczno-Etnograficznego „Przygródek – Wspólnota Kultur”. Zostanie zaadaptowana na dom żydowski.

Prace zewnętrzne zrealizowane w 2023 r. przy świetlicy polegały w pierwszym etapie na przygotowaniu ścian do malowania. Zostały one mechaniczne oczyszczone przy pomocy specjalnych satyniarek. Następnie zostało wykonane frezowanie szczelin pomiędzy brusami w celu ich wyrównania. To pozwoliło na rozpoczęcie żmudnego procesu spoinowania elewacji impregnowanymi pakułami lnianymi oraz zaprawą glinianą. Wykorzystano do tego celu lokalną glinę z pokładów w Baszni Dolnej.

Po dokonaniu uszczelniania ścian można było przystąpić do właściwego bielenia. Naniesiono dwie warstwy specjalnej pobiały wapiennej przygotowanej przez firmę Minerały Polskie.

W końcowej fazie prac zajęto się wykończeniem ganku. Uzupełniono balustradę w dolnej części oraz ozdobną falbankę deskową obiegająca górną część ganku między słupkami. Wykonano również okapnik z desek sosnowych, osadzony na podwalinach dębowych przy dłuższych elewacjach.

Prace wewnętrzne przy obiekcie polegały na odtworzeniu, w pomieszczeniu od zachodu, posiadanego w zbiorach muzeum pieca w kolorze jasnozielonym (seledynowym w różnych tonacjach), datowanym na 3 ćw. XX w., który w 2020 r. pozyskano z domu pożydowskiego z ul. Mickiewicza 90 w Lubaczowie.

W przypadku systemu ogniowego w pomieszczeniu d. świetlicy (część wschodnia budynku) oparto się na zachowanych na ścianie śladach istnienia pieca kuchennego w formie trzonu z blatem złożonym z blachy stalowej. Oprócz zachowanego śladu na ścianie, który wyznaczył rozmiary pieca, oparto się na wzorach z 1 połowy XX w., a znanych z posiadanej w muzeum dokumentacji fotograficznej podobnych obiektów.

Brakując kafle, cokoliki i gzymsy do pierwszego z pieców zostały wykonane przez firmę Wyrób Kafli Tadeusz Nowik ze Szprotawy, drzwiczki do obu pieców oraz akcesoria metalowe zamówiono natomiast w Studiu Akant Zofia Kulig w Stalowej Woli.

Prace przy świetlicy z Opaki zrealizowali Edwin Wilbik, konserwator zabytków drewnianych, uznany w kraju znawca i praktyk w zakresie badań i ochrony architektury drewnianej, związany z Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka i Skansenem Mazowiecko-Podlaskim w Ciechanowcu (prace zewnętrzne), oraz Adam Drelinkiewicz, mistrz w zawodzie zduna, prowadzący firmę „Piecyk” w Pruchniku (prace wewnętrzne).

Łączna wartość prac wyniosła 74 005,44 zł, przy dofinansowaniu ze środków Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w wysokości 40 000,00 zł, zapewnionym wkładzie własnym przez Województwo Podkarpackie (18 100,00 zł) i Powiat Lubaczowski (15 000,00 zł) oraz środkom własnym Muzeum (905,44 zł).

Dofinansowano ze środków Podkarpackiego Konserwatora Zabytków

Informacja o przyznaniu dofinansowania >>>

Relacja ze zrealizowanych prac konserwatorskich (zewnętrznych) >>>

Relacja ze zrealizowanych prac konserwatorskich (wewnętrznych) >>>

NAZWA PROJEKTU

Prace konserwatorskie przy świetlicy wiejskiej z Opaki – etap V

Wartość projektu

74 005,44 zł

Finansowanie

40 000,00 zł – Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków z/s w Przemyślu

18 100,00 zł – Województwo Podkarpackie

15 000,00 zł – Powiat Lubaczowski

905,44 zł – środki własne Muzeum Kresów w Lubaczowie

realizacja projektu

2023 r.

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content