I. INFORMACJE OGÓLNE 1. Użyte w regulaminie określenie Muzeum oznacza zarówno siedzibę główną Muzeum Kresów w Lubaczowie, jak też Galerię Oficynę na terenie Zespołu Zamkowo-Parkowego, która jest integralną częścią Muzeum Kresów w Lubaczowie. 2. Podstawą wejścia na ekspozycje stałe i czasowe w Muzeum jest posiadanie ważnego biletu wstępu. 3. Bilet wstępu można zakupić w kasie biletowej znajdującej się na parterze siedziby głównej Muzeum, na lewo od wejścia. 4. Zakup biletu oraz wejście na teren Muzeum oznaczają akceptację niniejszego Regulaminu. 5. Muzeum można zwiedzać indywidualnie lub w zorganizowanych grupach z przewodnikiem. 6. Za osoby niepełnoletnie, zwiedzające indywidualnie, odpowiadają opiekunowie prawni. 7. Za grupy zorganizowane, w szczególności grupy osób niepełnoletnich odpowiadają osoby, którym opiekunowie prawni powierzyli nad nimi opiekę: nauczyciele, wychowawcy lub inne osoby pełnoletnie pełniące funkcje opiekunów. 8. Godziny otwarcia Muzeum dla zwiedzających, ceny biletów wstępu wraz z przysługującymi ulgami, dzień bezpłatnego wstępu oraz dni, w których Muzeum jest nieczynne, określa Zarządzenie Dyrektora Muzeum. 9. Informacje zawarte w pkt. I.8, wraz z informacjami o możliwości czasowego zamknięcia Muzeum dla zwiedzających, a także treść regulaminów zwiedzania zamieszczone są na stronie internetowej Muzeum, www.muzeumkresow.eu, w zakładce „zaplanuj wizytę” oraz, do wglądu, na tablicy ogłoszeń w Muzeum. II. CENY I RODZAJE BILETÓW, REZERWACJE, USŁUGI PRZEWODNICKIE 1. Podstawą wejścia na ekspozycje stałe i czasowe w Muzeum jest posiadanie ważnego biletu wstępu. 2. Bilet uprawnia do jednorazowego wejścia na teren Muzeum. 3. Bilet ulgowy, za okazaniem ważnego dokumentu, przysługuje: a) uczniom, słuchaczom kolegiów, studentom oraz uczestnikom studiów doktoranckich, zgodnie z ustawą o muzeach (Dz. U. z 2020 r. poz. 902, art. 10, ust. 3a, pkt. 1–6); b) pracownikom służb społecznych; c) osobom powyżej 65. roku życia, emerytom, rencistom, rencistom socjalnym, a także osobom niepełnosprawnym wraz z opiekunami; d) nauczycielom, zgodnie z ustawą o muzeach (Dz. U. z 2020 r. poz. 902, art. 10, ust. 3a, pkt. 8); e) kombatantom; f) osobom fizycznym odznaczonym odznaką „Za opiekę nad zabytkami”, odznaką honorową „Zasłużony Działacz Kultury”, odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” lub wyróżnionym tytułem „Zasłużony dla Kultury Narodowej”; g) przewodnikom zewnętrznym lub pilotom, którzy zwiedzają wystawę z co najmniej 10-osobową grupą. 4. Bilet bezpłatny, za okazaniem ważnego dokumentu, przysługuje: a) dzieciom do lat 7; b) współtwórcom wystaw stałych oraz czasowych w Muzeum, w okresie ich trwania; c) osobom, które uzyskały zgodę Dyrektora Muzeum; d) pracownikom muzeów wpisanych do Państwowego Rejestru Muzeów; e) członkom Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) i Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS); f) osobom fizycznym odznaczonym Orderem Orła Białego, Orderem Wojennym Virtuti Militari, Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; g) posiadaczom Karty Polaka, o których mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz. U. z 2017 r. poz. 1459 i 2282); h) weteranom i weteranom poszkodowanym. 5. Bilet należy zachować do kontroli. Przewodnik oraz inni pracownicy Muzeum mają prawo do sprawdzenia biletu oraz weryfikacji dokumentów uprawniających do ulgi oraz zwolnienia z opłat. 6. Grupa zorganizowana zobowiązana jest do dokonania rezerwacji. 7. Grupa zorganizowana nie może liczyć więcej niż 25 osób, wliczając w to opiekunów grupy. 8. Zwiedzający indywidualnie oraz w grupach zorganizowanych mogą skorzystać z usługi przewodnickiej, która jest odpłatna (także w dzień bezpłatnego wstępu). 9. Rezerwacja terminów zwiedzania dla grup odbywa się pod numerem telefonu: (16) 632-18-02 oraz adresem mailowym: [email protected]. 10. Ostatnie wejście dla osób zwiedzających indywidualnie oraz w grupach zorganizowanych odbywa się nie później niż 45 minut przed zamknięciem Muzeum dla zwiedzających. III. REGULACJE PORZĄDKOWE I PRZEPISY BEZPIECZEŃSTWA 1. Zwiedzający zobowiązani są do stosowania zaleceń i uwag przewodnika, opiekunów ekspozycji lub innych pracowników Muzeum. 2. Przed rozpoczęciem zwiedzania duże plecaki, torby, walizki, parasole, odzież wierzchnią itp. należy pozostawić w szatni. 3. Muzeum nie ponosi odpowiedzialności za rzeczy wartościowe i delikatne pozostawione w odzieży, plecakach lub innych przedmiotach pozostawionych w szatni, a także w innych miejscach ogólnodostępnych na terenie Muzeum. 4. Zwiedzający ponosi pełną odpowiedzialność materialną za zawinione uszkodzenie lub zniszczenie mienia muzealnego. 5. Na terenie Muzeum obowiązują zakazy: a) wprowadzania lub wnoszenia zwierząt (z wyłączeniem psa przewodnika); b) palenia ognia, palenia tytoniu i innych substancji oraz innych substytutów tytoniu (w tym e-papierosów) itp.; c) przebywania w stanie nietrzeźwości oraz pod wpływem środków odurzających, a także ich stosowania; d) spożywania napojów i posiłków na salach wystawowych; e) dotykania eksponatów; f) przemieszczania i niszczenia elementów aranżacji i wyposażenia Muzeum; g) wchodzenia na dywany i siadania na meblach zabytkowych; h) wchodzenia do pomieszczeń nieprzeznaczonych do zwiedzania; i) wnoszenia broni palnej; j) wnoszenia niebezpiecznych i ostrych przedmiotów; k) prowadzenia rozmów telefonicznych z użyciem urządzeń mobilnych; l) hałasowania, biegania i ślizgania się po posadzkach i podłogach; m) fotografowania oraz filmowania elementów systemów bezpieczeństwa. 6. W przypadku naruszenia wyżej opisanych zakazów, a także ogólnie przyjętych norm zachowań w miejscach publicznych, pracownicy Muzeum są uprawnieni do podjęcia odpowiednich działań, w szczególności mają prawo zwrócić uwagę niewłaściwie zachowującym się osobom, upomnieć, a w przypadku niepodporządkowania się tym zasadom, wyprosić z Muzeum, a w razie odmowy wezwać przedstawicieli policji w celu podjęcia interwencji. 7. W sytuacji bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia zwiedzających Muzeum zastrzega sobie prawo do przerwania zwiedzania Muzeum przez wszystkie osoby znajdujące się na wystawach stałych i czasowych. 8. Zezwala się fotografować i filmować wyłącznie bez użycia lampy błyskowej i statywu, jedynie do celów prywatnych i pamiątkowych: a) fotografowanie i filmowanie nie może zakłócać ruchu turystycznego i przeszkadzać innym zwiedzającym; b) materiał zdjęciowy oraz filmowy może być wykorzystany jedynie do celów niekomercyjnych; c) z uwagi na możliwość nieposiadania przez Muzeum praw do wykorzystywania wizerunków niektórych eksponatów do celów innych niż wystawiennicze, zastrzeżeń ze strony właścicieli wizerunków eksponatów, zagrożenie bezpieczeństwa innych osób, zbiorów, zasad ochrony konserwatorskiej lub możliwość naruszenia praw osób trzecich, fotografowanie może być całkowicie zabronione, o czym informują zwiedzających pracownicy Muzeum. 9. W trakcie zwiedzania, wernisaży, wykładów itp. mogą być wykonane fotografie oraz materiały wideo. Uczestnictwo w tych działaniach jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na udostępnianie wizerunku w celach realizacji zadań statutowych Muzeum oraz na stronach WWW, portalach społecznościowych, publikacjach i materiałach promocyjnych. 10. W trakcie warsztatów, zajęć edukacyjnych, wykładów itp. mogą być wykonywane fotografie oraz materiały wideo. Uczestnictwo w tych działaniach wymaga pisemnej zgody uczestników lub ich prawnych opiekunów na udostępnienie wizerunku w celach realizacji zadań statutowych Muzeum. 11. Więcej informacji na temat przetwarzania danych osobowych znajduje się na stronie internetowej Muzeum, www.muzeumkresow.eu, w zakładce „RODO”. 12. Zgody Dyrektora wymaga prowadzenie następujących działań w przestrzeni Muzeum: a) fotografowanie i filmowanie we wnętrzach z użyciem lamp błyskowych, dodatkowego oświetlenia, statywów oraz innych akcesoriów niezbędnych do profesjonalnego fotografowania i filmowania; b) wykonywanie i wykorzystywanie filmów i fotografii przedstawiających eksponaty, wnętrza i architekturę Muzeum w celach innych niż niekomercyjny użytek osobisty; c) prowadzenie działalności artystycznej i gospodarczej (w tym akwizycja usług); d) organizowanie zgromadzeń, akcji reklamowych, protestacyjnych; e) prezentowanie transparentów, symboli i emblematów. IV. SYTUACJE NADZWYCZAJNE ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU, ZDROWIU LUB MIENIU MUZEUM 1. W przypadku zauważenia zagrożenia pożarowego zwiedzający są zobowiązani natychmiast powiadomić o tym opiekuna ekspozycji albo innego pracownika Muzeum lub użyć ręcznego ostrzegacza pożarowego (ROP). 2. W przypadku ogłoszenia alarmu pożarowego zwiedzający zobowiązani są do bezwzględnego podporządkowania się poleceniom osób kierujących akcją ewakuacyjną i natychmiastowego opuszczenia obiektu muzealnego wyznaczonymi drogami i wyjściami ewakuacyjnymi. V. REGULACJE KOŃCOWE 1. Zwiedzający zobowiązani są do wykonywania poleceń wydawanych przez przewodnika, opiekunów ekspozycji oraz innych pracowników Muzeum również w sprawach nie objętych niniejszym regulaminem. 2. Zakupienie biletu jest równoznaczne z akceptacją niniejszego regulaminu. Ewentualne skargi i wnioski należy kierować listownie na adres Muzeum: Muzeum Kresów w Lubaczowie, ul. Jana III Sobieskiego 4, 37-600 Lubaczów, telefonicznie: (16) 632-18-02 lub przesyłać na adres mailowy: [email protected]
Ikona Błogosławionej Rodziny Ulmów jest dziełem sztuki współczesnej, powstałym w ramach mecenatu Fundacji Dobry Grunt z inicjatywy Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie. Jej autorem jest Mateusz Środoń, malarz ikon. O powstaniu ikony mówi on tak:
W maju tego roku (2023) zostałem poproszony o namalowanie rodziny Ulmów. Intuicyjnie czułem, by przedstawić wspólne męczeństwo Ulmów i ratowanych przez nich Żydów. Zastanawiałem się, jak na ikonie można by pokazać także osoby, które Ulmowie ratowali. Dlatego też praca ma formę tryptyku – w centralnej części pokazany jest Józef i Wiktoria z dziećmi na tle domu, w którym ukrywali rodziny żydowskie i gdzie ponieśli śmierć. Na skrzydłach tryptyku pokazane są z kolei osoby, które Ulmowie przyjęli pod swój dach i z którymi wspólnie zginęli, czyli z jednej strony Goldmanowie, ojciec i czterech synów, a z drugiej strony siostry Lea Didner i Gołda Grünfeld z córeczką Reszlą.
Artysta pracował w oparciu o zachowane zdjęcia, materiały IPN, spotkania ze świadkami, materiały prasowe i publikacje. Jak podkreśla, każde dzieło sztuki jest także dziełem całej społeczności, w tym przypadku osób związanych z Fundacją Dobry Grunt.
Niezwykle pomocne przy pracy nad ikoną były fotografie wykonane przez bł. Józefa Ulmę.
Dzięki wielu zachowanym zdjęciom – wyjaśnia autor – zrobionym przez Józefa, wiemy dokładnie, jak wyglądał on, Wiktoria i sześcioro jego dzieci. Zachowały się też zdjęcia mężczyzn ukrywanych przez Ulmów.
Następnie dodaje:
Wizerunki Żydówek: Lei i Gołdy powstały na podstawie fotografii Józefa Ulmy, prezentowanych na wystawie przygotowanej przez Towarzystwa Przyjaciół Markowej. Choć ich tożsamość nie jest w stu procentach pewna. Lea i Gołda były sąsiadkami Józefa, wychowywały się trzy domy od jego rodzinnego domu, co było dla mnie bardzo poruszające.
Ikona bł. Rodziny Ulmów została przekazana na ręce dyrektora Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej 10 września, w dniu beatyfikacji.
Dyrektor Waldemar Rataj zaprosił Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie i Fundację Dobry Grunt do współtworzenia przedsięwzięcia edukacyjnego opartego na idei wędrówki Ikony błogosławionej Rodziny Ulmów po świecie. Obecnie jest prezentowana w jednym z muzealnych pomieszczeń, gdzie można kontemplować jej przesłanie. Później zacznie wędrować – pielgrzymować do miejsc i ludzi, którzy będą chcieli się z nią spotkać.
Ikona autorstwa Mateusza Środonia jest dziełem obok którego nie można przejść obojętnie. Dyskusja wokół niego toczy się na różnych płaszczyznach i staje się inspiracją do podejmowania wyzwań edukacyjnych stanowiących nierozerwalną część misji Muzeum. Daje to liczne możliwości przy pracach nad projektem wędrówki ikony po świecie. Należy zwrócić uwagę, że dzieło Mateusza Środonia od samego początku ma podwójny charakter. Z jednej strony jest to „obraz” sakralny z drugiej artefakt muzealny. Ten podwójny charakter wymaga przy planowaniu wszelkich inicjatyw wokół ikony szczególnej ostrożności by z jednej strony nie ucierpiała jej sakralność, z drugiej by dopełnione zostały wszystkie wymogi jakie nakładane są przy przechowywaniu i udostępnianiu artefaktu muzealnego. Niezwykle bowiem łatwo byłoby poprzez błędne jej eksponowanie zrobić z niej kolejny pobożny feretron, czy zwykły obraz posiadający walory artystyczne, lecz będący ogołoconym ze swego ducha to jest sakralności. Zarówno jeden jak i drugi kierunek jest zły, a mówiąc o ikonie i eksponując ją należy szukać złotego środka.
Ikona, jak już wspomniano, niesie za sobą szereg treści. W zetknięciu odbiorcy z dziełem rodzą się pytania, wątpliwości jak również przychodzą natchnienia i inspiracje. Zdaje się, że gromadzą się one wokół trzech haseł: kanon, rodzina i dialog. Te hasła natomiast prowadzą nas dalej, ku wierze, nadziei, miłości, odwadze, etyce, religii itd.
Kanon, obowiązujący podczas pisania ikon symbolizować ma zasady jakimi winno się kierować w życiu. Przystępując do pracy nad ikoną, ikonopis przyjmuje ów kanon, by zgodnie z nim stworzyć obraz będący pochwałą Stwórcy – nietrzymanie się natomiast zasad kanonu sprawia, że dzieło staje się bohomazem (nieudolnie namalowanym obrazem, obrazą Stwórcy). Podobnie jak przy pisaniu ikon, tak i w życiu przyjmujemy pewien kanon, zasady którymi się kierujemy, starając się uczynić z naszego życia dzieło doskonałe. Trudno nie odnieść wrażenia, że Rodzina Ulmów kierowała się w życiu konkretnym zbiorem zasad – kanonem wiary, rozwiązywała dylematy moralne w świetle jasno przyjętych zasad etycznych. Życie Błogosławionych przepełnione było miłością, a chrześcijańska nadzieja pozwoliła w chwili próby na podjęcie decyzji cechującej się niezwykłą odwagę. Ulmowie tworzyli rodzinę na której możemy się wzorować, od której możemy uczyć się codzienności. Możemy również uczyć się budowania relacji i dialogu z otaczającym światem. Mówiąc o dialogu słusznie przychodzi w pierwszej kolejności na myśl dialog międzyreligijny – raczej niespotykanym do tej pory było przedstawianie na ikonach osób „nieświętych”, a już tym bardziej wyznawców innej religii, w tym przypadku wyznawców judaizmu. Jednakże ów dialog wybrzmiewa jeszcze na innej płaszczyźnie – płaszczyźnie codzienności. Życie Wiktorii i Józefa było nieustannym dialogiem z otaczającą ich rzeczywistością. Dialogiem, którego owocem było głębsze rozumienie świata, rozwój i coraz to nowe możliwości polepszania swojego bytu.
Zapowiedziana przez Dyrektora Muzeum p. Waldemara Rataja wędrówka ikony po świecie stawia przed jej organizatorami konkretne wymagania i zadania. Pierwsze, jak już wspomnieliśmy – odnalezienie złotego środka w prezentowaniu obrazu sakralnego – artefaktu muzealnego. Drugie znacznie obszerniejsze – stworzenie przedsięwzięcia, które ma cel edukacyjny. Ikona poprzez swój sakralny charakter jest oknem na transcendencję, a przez swą wędrówkę tworzy sytuację edukacyjną. Wymienione powyżej hasła (kanon, rodzina, dialog) są tylko propozycją jak grupować tematy, które rodzą się poprzez kontakt z ikoną. Ułatwiają one również stworzenie pewnego klucza, w którym poruszać się będą organizatorzy wędrówki.
Wybór Zespołu Cerkiewnego w Radrużu jako miejsca ekspozycji ikony ma szczególne znaczenie. To nie tylko miejsce, w którym można zwiedzić zabytek światowego dziedzictwa architektury i sztuki sakralnej, ale także znaczący ośrodek muzealny specjalizujący się w prezentacji sztuki ikony. Mamy nadzieję, że pobyt tryptyku markowskiego w tym miejscu będzie stanowić dobrą okazję do kontemplacji dzieła Mateusza Środonia w przestrzeni dziedzictwa sakralnego organicznie nasyconego teologicznie i zaświadczającego o wartościach, na których ufundowana była dawna Rzeczpospolita. Historyczna cerkiew z Radruża to dziś także znakomite studium tego jedynego w swoim rodzaju republikańskiego dziedzictwa wielu narodów i wielu wspólnot religijnych. Prezentacja tego dzieła w Radrużu otwiera także okazję do refleksji i dyskusji na temat współczesnej sztuki chrześcijańskiej i jej misji religijnej, ale także jako potencjalnego medium kultury humanistycznej i obywatelskiej. Prezentacja Ikony Błogosławionej Rodziny Ulmów w Zespole Cerkiewnym w Radrużu odbyła się w terminie 8 lipca – 8 września 2024 r.