Fotograficzne i muzyczne portrety dawnego Roztocza

Fotograficzne i muzyczne portrety dawnego Roztocza

Projekt „Fotograficzne i muzyczne portrety dawnego Roztocza” to metaforyczna podróż w poszukiwaniu tradycji dawnego Roztocza, jako obszaru niegdyś o charakterze wielokulturowym. Jej celem było przybliżenie i popularyzacja wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego Roztocza Wschodniego w jego materialnej, jak i niematerialnej postaci.

Nasza uwaga skupiła się na fotografii – spuściźnie lubaczowskiego zakładu fotograficznego Bolesława Fariona, którego archiwum, zawierające 1200 zdjęć Roztocza i jego mieszkańców z lat pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w., zostało w 2022 r. poddane konserwacji i digitalizacji oraz upublicznieniu na specjalnej stronie internetowej (www.archiwumfariona.pl). Zbiór fotografii obejmuje okres przemian kulturowych w kulturze wsi i małego miasteczka w płd.-wsch. Polsce. Z jednej strony jest to obraz rzeczywistości, mającej swe początki w XIX i 1. tercji XX w., z drugiej zaś obejmuje on przełamującą dawne schematy współczesność. Konfrontacja, a w zasadzie współistnienie tych dwóch światów widoczne jest zarówno w indywidualnych portretach mieszkańców, jak i widokach wielopokoleniowych rodzin, fotografowanych w trakcie codziennych zajęć domowych i prac rolnych, ale też w czasie świątecznym. Odnalezione fotografie są bezcenne nie tylko jako obiekt historyczny, czy jako źródło inspiracji kulturowej, ale również jako dziedzictwo aktywizujące pamięć lokalnej społeczności – osób starszych, rodzin, czy młodych mieszkańców nie znających tamtych czasów.

Nasza podróż do źródeł zakładała także udźwiękowienie „niemych” fotografii i wiązała się z poszukiwaniem i interpretacją tradycji muzycznych Roztocza i ziemi lubaczowskiej, silnie zakorzenionych w wieloetnicznej kulturze ludowej i małomiasteczkowej. W naszym przekonaniu muzyka idealnie dopełniała fotografie, pozwalając na właściwe zrozumienie czasu minionego, tak życia codziennego, jak i świąt i obrzędów, które niegdyś skupiały mieszkańców wsi i miasteczek na Roztoczu Wschodnim. Do współpracy w tym zakresie zaprosiliśmy jedne z najważniejszych folkowych zespołów na Podkarpaciu – Krajkę z Przemyśla i Wernyhorę z Sanoka, które zagrały cykl czterech specjalnych koncertów w drewnianych obiektach sakralnych w czterech przygranicznych powiatach – jarosławskim, lubaczowskim, tomaszowskim i hrubieszowskim. Oba zespoły były dotychczas wielokrotnie nagradzane na ogólnopolskich konkursach folkowych. W swoim dotychczasowym repertuarze bazowały na muzyce tradycyjnej Karpat – przede wszystkim regionu przemyskiego, a także Bojkowszczyzny i Łemkowszczyzny. Wykonanie pieśni pochodzących z Roztocza było cennym wzbogaceniem tego repertuaru. Krajka w swoich poszukiwaniach stara się odtwarzać muzykę tradycyjną w formie bliskiej in crudo, zaś Wernyhora łączy brzmienie tradycyjnego śpiewu z dźwiękami instrumentów historycznych (lira korbowa, viola da gamba). Celem cyklu koncertów, które miały swoją inaugurację w Chotyńcu, a zakończenie w Radrużu, była także popularyzacja drewnianej architektury sakralnej, w tym podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej. Wydarzenia te wpisały się w obchody 10-lecia wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO drewnianych cerkwi w polskim i ukraińskim regionie Karpat.

Dopełnieniem podróży fotograficznej i muzycznej było literackie spotkanie z Ewą Plutą i jej książką „Rubież. Reportaż wędrowny” (Dowody na istnienie, 2022), które poprowadził Robert Gmiterek. Książka to perspektywa pieszej reporterki, która łączy się z uniwersalną refleksją nad granicami, murami i zasiekami, które dzielą ludzi. Od trójstyku w Bolciach do trójstyku na Krzemieńcu. Z Suwalszczyzny w Bieszczady. Sto dni w terenie. Pieszo – powoli i wzdłuż wschodniej granicy Polski chwilę przed tym, gdy skupił się na niej wzrok całej Europy.

Partnerami projektu byli: Parafia pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, Parafia pw. św. Mikołaja w Hrebennem, Parafia pw. św. Michała Archanioła w Żniatynie, Euroregion Roztocze, Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna oraz Lubyckie Stowarzyszenie Regionalne.

Patronat medialny nad projektem objęli: TVP3 Rzeszów, Dwójka Program 2 Polskiego Radio, Radiowe Centrum Kultury Ludowej, Polskie Radio Rzeszów, Polskie Radio Lublin, Katolickie Radio Zamość, „Kultura Enter”, „Gazeta Codzienna Nowiny”, portal informacyjny nowiny24.pl.

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2023 (64 000,00 zł), a także Powiatu Lubaczowskiego (16 500,00 zł) i Województwa Podkarpackiego (16 500,00 zł).

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2023.

NAZWA PRojektu

Fotograficzne i muzyczne portrety dawnego Roztocza

Wartość projektu

97 000,00 zł

Finansowanie

64 000,00 zł – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury “Etnopolska. Edycja 2023”

16 500,00 zł – Powiat Lubaczowski

16 500,00 zł – Województwo Podkarpackie

Czas trwania

2023 r.

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content