Image Alt

Dział Archeologiczno-Przyrodniczy

Trzon kolekcji archeologicznej Muzeum Kresów w Lubaczowie tworzą przypadkowe znaleziska zabytków pradziejowych i wczesnośredniowiecznych przekazane do placówki jako dary osób prywatnych. Wśród znalezisk luźnych, związanych z obecnością neandertalczyków, należy wymienić krzemienne narzędzie przypominające pięściak lub zgrzebło, datowane na okres między 115 a 70 tys. lat temu. Licznie reprezentowane są kamienne toporki i krzemienne siekiery wykonane przez przedstawicieli neolitycznej kultury ceramiki sznurowej.

Na uwagę zasługuje odkryty przypadkowo w Młodowie przez Lesława Szpyta w 1996 r. zbiór naczyń oraz narzędzi krzemiennych i kamiennych. O przynależności kulturowej znaleziska świadczą przede wszystkim naczynia gliniane– klepsydrowate puchary o wypukłym dnie, bogato zdobione na całej powierzchni ornamentem rytym, nacinanym i nakłuwanym oraz wykonanym przy pomocy odcisków sznura. Formy te charakterystyczne są dla kultury środkowodnieprzańskiej.

Do zbiorów Działu Archeologiczno-Przyrodniczego trafiają również zabytki z badań wykopaliskowych prowadzonych na terenie powiatu lubaczowskiego. Kolekcję muzealną wzbogaciły m.in. materiały z badań cmentarzysk kultury ceramiki sznurowej w Brzezinkach (obecnie część Woli Wielkiej), Łukawicy i Lipiu, cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich w Łukawicy, osady wczesnośredniowiecznej w Cieszanowie czy wielokulturowej osady z przełomu neolitu i epoki brązu w Wólce Krowickiej.

Muzealną kolekcję wzbogaciły także materiały z badań w Zespole Zamkowo-Parkowym przy Muzeum Kresów w Lubaczowie, na terenie którego we wczesnym średniowieczu znajdował się gród obronny. Wśród zabytków ruchomych, odkrytych podczas tych prac, przeważają fragmenty naczyńceramicznych. Na uwagę zasługuje odkrytyrelikwiarz (enkolpion), kilkadziesiąt fragmentówbransolet szklanych (biżuterii typowej dla Rusi Kijowskiej w XII–XIII w.), pionek szachowy, kościane szydła, krzesiwa, kilka metalowych noży czyimportowany,najprawdopodobniej z Rusi, przęślik z łupku owruckiego.

Kolekcja przyrodnicza w Muzeum składa się m.in. ze skamieniałości dawnych zwierząt morskich. Są to muszle amonitów czy też znajdowane w utworach mioceńskich Roztocza muszle ślimaków. Warto wskazać także na fragmenty skamieniałego drewna datowane na kilkanaście milionów lat temu, a licznie znajdowane w północnej części naszego regionu.

Na przełomie lat 50. i 60. XX w.na szeroko zakrojoną skalę, w okolicach Lubaczowa, były prowadzone poszukiwania gazu. Do zbiorów muzealnych trafiływtedy próbki skał pozyskane z głębokości ponad 1 km. Wśród najciekawszych rdzeniodwiertówznalazły siępiaskowce z pokładów dewońskich (419–358 mln lat temu) oraz środkowojurajskich(175–161 mln lat temu).

Ciekawą grupę znalezisk stanowią szczątki plejstoceńskiej megafauny. Wśród nich kości, zęby trzonowe i ciosy mamutów. Te wielkie trąbowce pojawiły się około 200 tys. lat temu na Syberii, w wyniku ewolucji i adaptacji do chłodnego klimatu. Stamtąd rozprzestrzeniły się na tereniecałej Europy. Żyły do końca ostatniego zlodowacenia.

W zbiorach przyrodniczych znajduje się również róg tura – wymarłego przodka niektórych gatunków bydła domowego. Od początku XV w. główna ostoja turów, Puszcza Jaktorowska na Mazowszu, została objęta ochroną na mocy traktatów książęcych. Mimo to, w 1627 r. padła ostatnia samica. Świadome próby czynnej ochrony tura jako gatunku zagrożonego, choć zakończone niepowodzeniem, były pierwszymi tego rodzaju działaniami w historii.

Opiekunem Działu Archeologiczno-Przyrodniczego jest Grzegorz Dąbrowski, kustosz, archeolog, kontakt: tel.: + 48 16 632 18 02, email: grzegorz.dabrowski[at]muzeumkresow.eu

Eksponaty działu archeologicznego

Z muzealnej kolekcji

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content