Ampułka sakralna

 

Ampułka o okrągłej podstawie, kulistym brzuścu, długiej, wąskiej szyjce, podniesionym wylewie i profilowanym, wygiętym uchu. Podstawa wypukła o wys. 2 cm składająca się z 2 uskokowo potraktowanych pasów i płaskiego płaszcza, wewnątrz pusta, przechodzi w poszerzony trzon stanowiący nasadę brzuśca. Brzusiec kulisty zdobiony po jednej stronie grawerowaną zygzakiem dekoracją o motywie gałązki z trzema listkami. W górnej części brzuśca 3 wypukłe pasy o szer. (od dołu): 0,3 cm, 0,1 cm, 1 cm, rozdzielone wyraźnym żłobkowaniem. Powyżej brzusiec przechodzi w wąską szyjkę o wys. ok. 7 cm przedzieloną płaskim talerzem. Wylewka podwyższona do wys. 2 cm w kształcie płytkiego korytka. Po przeciwnej stronie wylewki górna część uchwytu o łagodnie wygiętej linii, opadającego na górną część brzuśca. Uchwyt zdobiony ornamentem o motywie cekinowym, na wygięciu wybrzuszenie.

– – –

Ampułki znane są w Kościele Zachodnim od V wieku, ale do użytku powszechnego wprowadzono je dopiero w XIII stuleciu. Służą do przechowywania wina i wody, którymi dokonuje się obrzędów w czasie liturgii eucharystycznej. Podczas liturgii wino z ampułki wylewa się w całości do kielicha, dodając odrobinę wody z drugiego naczynia. Gest ten symbolizuje dwoistą naturę Chrystusa. Zaraz po tym koncelebrant dokonuje gestu lavabo, czyli obmycia rąk. Po komunii przelewa się całą zawartość ampułki z wodą do kielicha, którą wypija kapłan tak, aby nie została żadna kropla wina w naczyniu. Ampułki wykonywano najczęściej z metali szlachetnych np. mosiądzu, miedzi, cyny, srebra lub złota, niekiedy ze szkła albo ceramiki. Zazwyczaj do ampułek dołączano także tackę. W zależności od miejsca i okresu powstania ampułki reprezentowały różne formy i kształty, mogąc przyjmować formę zwykłych dzbanuszków, buteleczek, czy dzbanków z długa szyją. Niekiedy ampułki były znaczone literami V (vino – wino) i A (aqua – woda).

Cynowa ampułka z Muzeum, dekorowana ornamentami roślinnymi i cekinowymi, reprezentuje popularny typ brzuchatego naczynia z długa szyją, umożliwiającą dokładne wlanie płynu. Kształt ten ma proweniencję włoską.

 

>>> Zobacz obiekt na Portalu Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej >>>

 

 

Nazwa

Ampułka sakralna

Twórca

Nieznany

Datowanie

XIX w.

Materiał

Cyna miedziowana

Technika

Kucie, grawerowanie

Wymiary

Wysokość: 23 cm; średnica: 7,4 cm (podstawa); 8,2 cm (brzusiec)

Pochodzenie

Obiekt, pochodzący najpewniej z terenu powiatu lubaczowskiego (Lubaczów?), został przekazany do Muzeum Kresów w Lubaczowie przez mieszkańca Lubaczowa.

Numer inwentarzowy

ML/A/72

Autorka notki

Paulina Korneluk

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content