Kilim

Kilim w formie prostokąta, dekorowany w centrum kolorowymi wzorami geometryczno-roślinnymi, ujętymi wzdłuż każdego boku liniami z krzyżykami (rożkami); wokół wąska bordiura, przy krótszych bokach pozostałości frędzli.

W centrum kompozycji wydzielone duże pole w kolorze ciemnoczerwonym (z prążkowaniem) ograniczone linią zygzakowatą – szerszą przy krótszych bokach i węższą przy dłuższych; ponadto przy dłuższych bokach linia zygzakowata połączona z analogicznymi motywami romboidalnymi (po sześć po każdej stronie), nawiązującymi do liści lub konarów drzew – złożone z rombu obwiedzionego linią zygzakowatą w białym kolorze, o brązowym polu z centralnie umieszczoną zieloną gałązką, całość osadzona na kielichu złożonym z dwóch złączonych niebieskich rombów, pomiędzy nimi pionowa czarna linia (łodyga) połączona z ciągiem krzyżyków. W centrum pola rozmieszczonych jeden obok drugiego pięć wydłużonych sześcioboków z linią zygzakowatą na obrzeżach; jeden z dłuższych boków sześcioboków wcięty do środka: między drugim a trzecim i czwartym a piątym motywem wcięcia usytuowane naprzeciwko siebie – wyznaczają motyw geometryczny (prostokąt z trójkątami po bokach); motywy analogiczne o zróżnicowanej kolorystyce: dwa skrajne i środkowy z polem pomarańczowym, prążkowanym, kontur niebieski; drugi i czwarty z polem brązowym, prążkowanym, obwiedziony linią jasnobrązową; w środkowej części każdego sześcioboku motyw stylizowanego krzyża w kolorze czarnym i zielonym.

Wzdłuż boków równoległe do nich linie z nasadzonymi czarnymi krzyżykami o zagiętych na zew. końcach (rożki); przy dłuższym boku w miejscach przecięcia się ramion niewielkie czerwone prostokątne odcinki.

Wokół zewnętrznych krawędzi wąska bordiura jasnobrązowa, z ciemniejszymi, poprzecznymi prążkami, nieznacznie szersza przy krótszych bokach.

Przy krótszych bokach pozostałości po obciętych frędzlach.

Z Kresami dawnej Rzeczypospolitej silnie związana jest sztuka kilimu. Jeszcze do niedawna trudno było wyobrazić sobie wystrój wnętrza mieszkań w polskich domach bez barwnych, kresowych kilimów. Duże zainteresowanie tym elementem wystroju zapanowało w okresie międzywojennym. Śladem tego swoistego „klimowego szaleństwa” tych czasów jest kilim wykonany w latach 30. XX wieku w jednym z warsztatów kilimkarskich w Kosowie koło Kołomyi na Pokuciu w dawnym województwie stanisławowskim (ob. ośrodek rejonu w obwodzie iwanofankowskim na Ukrainie).

Początki warsztatów sięgają lat 80. XIX wieku, kiedy to założono w Kosowie Szkołę Tkacką. Już w tym czasie miejscowi kilimkarze starali się gromadzić i kopiować stare wzory oparte w dużej mierze na wzornictwie Hucułów, wschodniokarpackich górali ruskich znanych z zamiłowania do dekoracyjności. W 1922 roku powstała w Kosowie spółka „Sztuka Huculska”, w skład której wchodziły warsztaty kilimkarskie prowadzone przez Mychajła Kurylenkę. Kilimkarnie kosowskie czynne były także po II wojnie światowej.

Kilimy kosowskie, wierne huculskiej tradycji ludowej, charakteryzują się geometryczną formą ornamentów ułożonych naprzemiennie w układach pasowych. Wśród typowych motywów występują trójkąty, romby, koła, rozety, zygzaki, ząbki, gałązki, krzyże („chreszczyky”) i rożki nawiązujące do kształtu rogów kozicy („k’uczeri”). Wszystkie one posiadają odniesienia do bogatej tradycji huculskiej, w której określony znak pełnił funkcję magiczną, głównie apotropeiczną. Z czasem rola znaczeniowa zaczęła ustępować na rzecz czystej dekoracyjności. Bogactwo formalne łączyło się najczęściej z bardzo intensywną i kontrastową kolorystyką. Całość ujęta była neutralną bordiurą i frędzlami na dwóch krótszych bokach.

 

>>> Zobacz obiekt na Portalu Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej >>>

 

Nazwa

Kilim

Twórca

Nieznany

Datowanie

Lata 30. XX w.

Materiał

Len, wełna

Technika

Tkanie

Wymiary

Długość: 193 cm; szerokość: 136 cm

Pochodzenie

Obiekt został zakupiony do Muzeum Kresów w Lubaczowie od mieszkańca Jarosławia.

Numer inwentarzowy

ML/E/2464

Autor notki

Janusz Mazur

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content