Kufel

Kufel na wodę zdrojową złożony z pojemnika o przekroju spłaszczonego walca, owalnym dnie i owalnym wylewie oraz uchwytu w kształcie ucha. Na ściance słabo widoczna podziałka (od 25 do 250 ml) i napis “Truskawiec”.

Tak dawniej, jak i dziś, głównym celem terapii w uzdrowiskach jest leczenie opierające się na likwidacji skutków chorób przewlekłych i skrócenie czasu zdrowienia za pomocą naturalnych metod. W jednym z najbardziej znanych uzdrowisk na Kresach dawnej Rzeczypospolitej, w Truskawcu, znane były cztery różne typy wód leczniczych, a także pokłady borowiny, namułu i ozokerytu wykorzystywane do kąpieli, płukanek i inhalacji. Najpopularniejszym źródłem wody leczniczej w Truskawcu była „Naftusia” posiadająca w składzie organiczne substancje naftowe, a oprócz niej do lecznictwa wewnętrznego służyły także wody ze źródeł: „Zofia”, „Bronisława”, „Maria” i „Józia”.

Podczas pobytu w uzdrowisku opracowywało się dla każdego pacjenta plan leczenia. Przy niektórych wodach leczniczych ważna była zarówno dawka, jak i temperatura podania, która ustalana była przez lekarza po zbadaniu stanu pacjenta i zdiagnozowaniu. Na początku XX wieku lekarze uważali, że pojedyncza dawka „Naftusi” nie może przekraczać 250 ml. Właśnie taką ilość wody mógł pomieścić prezentowany kufel, posiadający grawerowaną miarkę i napis „Truskawiec”, przy oczywiście indywidualnych zaleceniach, otrzymywanych przez pacjenta. Wcześniej, tak w Truskawcu, jak i w innych miejscowościach uzdrowiskowych, wodę pito w znacznie większych ilościach, a dodatkowo transportowano ją na duże odległości, przez co woda traciła swoje właściwości, wykorzystując jako „napitki” na weselach i ucztach.

Walory lecznicze wód mineralnych wykorzystywano już w czasach starożytności, natomiast w Galicji tradycje balneologiczne sięgają XVI wieku. Do XIX stulecia zdroje były znane i wykorzystywane w lecznictwie przede wszystkim przez miejscową ludność. Podobnie w Truskawcu, do XIX wieku z wód korzystała ludność miejscowa i nieliczni przyjezdni, którzy kwaterowali mieszkańców. Wiek XIX uznaje się za „złotą epoką uzdrowisk”, kiedy wodolecznictwo przybrało charakter naukowy, co było powiązane z rozwojem klimatologii, geologii, chemii i fizyki. W tym czasie powstały też pierwsze towarzystwa naukowe zajmujące się balneologią, które skupiały się na opracowaniu wskazań i przeciwwskazań do leczenia zdrojami, nowych metodach leczenia, kontroli nad architekturą uzdrowiskową i budową urządzeń uzdrowiskowych.

W Truskawcu w 1827 r. zbudowano pierwsze łazienki, a skład zdrojów truskawieckich kilka lat później zbadał dokładnie lwowski aptekarz i chemik dr Teodor Torosiewicz, zwany do dziś „ojcem chrzestnym truskawieckiej «Naftusi»”.

Na rozwój galicyjskiej balneologii wpływ miała także Komisja Balneologiczna, założona w 1858 roku przez dr. Józefa Dietla w Krakowie. Skupiała się ona na standaryzacji działań w uzdrowiskach – dążyła do wprowadzania jednolitego systemu organizacyjnego w trzech zaborach. Za sprawą Komisji powstała także Spółka Zdrojowisk Krajowych, która wspierała finansowo modernizację uzdrowisk i kontrolowała ich stan. Te wszystkie czynniki wpływały na szybki rozwój galicyjskich uzdrowisk, który mocno nasilił się w 2 poł. XIX wieku. Na popularność galicyjskich uzdrowisk wpłynął także rozwój kolejnictwa (w 1912 roku Truskawiec zyskał połączenie ze Lwowem). Oprócz tego „wyjazdy do wód” stały się modną kuracją, a same uzdrowiska były popularnymi miejscami wypoczynku i rekreacji.

Na początku XX w. zakładano nowe instytucje naukowe dotyczące balneologii (wśród nich Krajowy Związek Zdrojowisk i Uzdrowisk, który powstał w 1908 roku) a także czasopisma o charakterze naukowym („Przewodnik Kąpielowy”, „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Balneologicznego”). Po I wojnie światowej, na terenie II Rzeczpospolitej, dążono do integracji polskich uzdrowisk, czego wyrazem była uchwalona w 1922 roku „Ustawa o uzdrowiskach”.

W czasie II wojny światowej z uzdrowisk korzystały władze okupacyjne. Tak stało się w Truskawcu, który w latach 1939–1941 został przekształcony na sanatorium dla żołnierzy Armii Czerwonej.

Po II wojnie światowej Truskawiec, jak i zdecydowana większość Galicji Wschodniej, znalazły się w granicach Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Turystyka uzdrowiskowa stała się wtedy jednym z narzędzi władzy, dążącej do stworzenia z domów wypoczynkowych i sanatoriów miejsc propagowania idei komunistycznych.

Turystyce uzdrowiskowej nadano charakter masowy. To wiązało się z koniecznością rozbudowy infrastruktury leczniczej i noclegowej, jednak w duchu socrealizmu, w wyraźnym kontraście do przedwojennej architektury.

Po upadku ZSRR, w czasach niepodległej Ukrainy, uzdrowiska musiały ulec zmianom.

 

>>> Zobacz obiekt na Portalu Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej >>>

 

 

Nazwa

Kufel

Twórca

Nieznany

Datowanie

Pocz. XX w.

Materiał

Szkło

Technika

Szkło dmuchane

Wymiary

Wysokość: 11,7 cm, szerokość: 12,5 cm, głębokość: 5 cm

Pochodzenie

Obiekt został przekazany do Muzeum Kresów w Lubaczowie przez mieszkańca Lubaczowa.

Numer inwentarzowy

ML/A/1979

Autor notki

Marcelina Jakimowicz

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content