Łopatka wieloryba

Łopatka wieloryba – prawdopodobnie płetwala zwyczajnego. Powierzchnia kości pomalowana szarą farbą. Na szyjce łopatki dwudzielna żelazna obejma z hakami umożliwiającymi zawieszenie. Po obu stronach kości inskrypcja wykonana stylem gotyckim w języku niemieckim. Przetłumaczona część inskrypcji sugeruje, że kość mogła zostać zawieszona w jednym z klasztorów na terenie Saksonii w 1679 roku.

Wbrew pozorom umieszczanie szczątków kostnych w świątyniach nie było zjawiskiem rzadkim. O tym zwyczaju wspomina nawet Adam Mickiewicz w VIII księdze „Pana Tadeusza”. Chyba najbardziej znanym przykładem z terenu naszego kraju są kości zawieszone przy zachodnim wejściu Katedry na Wawelu.

Ciekawie przedstawia się również symbolika tego zjawiska. Kości umieszczone w kościołach miały potwierdzać wydarzenia znane ze Starego Testamentu. Część z nich miała być szczątkami „bestii” unicestwionych podczas Potopu. Inni interpretowali je jaki kości Gigantów takich jak Goliat, który poległ w walce z Dawidem. Dla niektórych były to kości smoków – pokonanych symboli zła.

Wyrzucone na brzeg szczątki zwierząt morskich symbolicznie wiązano z Jonaszem i widziano w nich wezwanie do nawrócenia i ostrzenie przed boskim gniewem. Niekiedy szczątki „dziwów morskich” umieszczano w świątyniach jako wotum dziękczynne za ocalenie. Prawdopodobnie taki pierwotny charakter miała łopatka wieloryba przechowywana w zbiorach Muzeum Kresów w Lubaczowie.

Na koniec leży wspomnieć, że w Krakowie żywa pozostaje legenda mówiąca o tym, że kiedy kości wiszące przy wejściu do Katery Wawelskiej spadną z łańcucha, nastąpi koniec świata.

 

Literatura: Krzysztof J. Czyżewski, Smoki, olbrzymy, zwierzęta przedpotopowe. O kościach kopalnych w katedrze krakowskiej [w:] Dwa oblicza smoka. Katalog wystawy. Tom II: Eseje, Kraków 2015, s. 47-66.

Nazwa

Łopatka wieloryba

Twórca

Nieznany

Datowanie

1679 r.

Materiał

Kość

Technika

łupanie, szlifowanie, wiercenie

Wymiary

Wysokość: 112 cm, szerokość: 122 cm

Pochodzenie

Obiekt pochodzi z Saksonii (Niemcy). Przekazany został do zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie przez Muzeum Zamojskich w Kozłówce.

Numer inwentarzowy

ML/Arch/130

Autor notki

Grzegorz Dąbrowski

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content