Muzeum Kresów w Lubaczowie

Echa powstania styczniowego w malarstwie w 160. rocznicę zrywu niepodległościowego

Wydarzenia związane z powstaniem styczniowym nie pozostały bez echa w rodzimej sztuce, zwłaszcza w malarstwie. Wśród walczących było wielu wybitnych artystów, jak Maksymilian Gierymski, Adam Chmielowski (Brat Albert) czy Ludomir Benedyktowicz. Przejmującą wizję powstania stworzył przedwcześnie zmarły Artur Grottger.

Na wystawie stałej w Muzeum Kresów w Lubaczowie warto zwrócić uwagę na niewielkie płótno Kajetana Kosińskiego „Powstańcy 1863 r.”, powstałe w 1900 r. Obraz przedstawia konny patrol powstańców z 1863 r., zasięgających języka od przypadkowo spotkanej, młodej, wiejskiej kobiety z dziećmi. Powstańcy są umundurowani i uzbrojeni. Kobieta w długim płaszczu, dźwiga na plecach biały tobołek z małym dzieckiem, drugie dziecko, ubrane w kożuszek, trzyma za rękę. Scena ukazana została na tle zimowego pejzażu, w szczerym, pokrytym warstwą śniegu polu. W głębi obrazu dostrzegamy strzechę z żurawiem. W dali zarysy chałup, zarośla. Podobnie jak u Gierymskiego scena wydaje się być syntezą beznadziejnej sytuacji w jakiej znaleźli się powstańcy – zagubieni, pełni niepewności czekają odzewu na oddany wystrzał, szukają swoich i wypytują o wroga.

Kajetan Kosiński, pseudonim Kajetan Łużan, po ukończeniu szkoły realnej we Lwowie wyjechał do Wiednia i w latach 1866–1869 studiował w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. W 1869 r. był w Monachium, a jesienią tegoż roku podjął pracę nauczyciela rysunków w szkole w Śniatyniu. Później uczył także w Drohobyczu i w Krakowie. Od 1877 r. był profesorem w Wyższej Szkole Realnej w Stryju, od 1893 r. pracował w Krakowie. Po przejściu w 1907 r. na emeryturę zamieszkał na stałe we Lwowie. Malował olejem i akwarelą, tworząc religijne obrazy dla kościołów, portrety, martwe natury, kwiaty, pejzaże i sceny rodzajowe (sanny, wesela, zaprzęgi), w których można dostrzec inspiracje twórczością Juliusza Kossaka czy Alfreda Wierusz-Kowalskiego. Wystawiał głównie w krakowskim i lwowskim Towarzystwie Sztuk Pięknych, a w 1892 r. także w warszawskiej Zachęcie. Liczne prace artysty spłonęły podczas pożaru Stryja w roku 1887 r.

Opracowała: Barbara Kubrak

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content