Muzeum Kresów w Lubaczowie

Historia lubaczowskiego Wzgórza Zamkowego już wkrótce zostanie odkryta

W czwartek, 31 marca 2022 r., na stronie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zostały opublikowane wyniki programu „Ochrona zabytków archeologicznych” wraz ze złożonymi odwołaniami.

Jesteśmy zaszczyceni, że projekt naszego Muzeum pn. „Badania nieinwazyjne Wzgórza Zamkowego na terenie Zespołu Zamkowo-Parkowego przy Muzeum Kresów w Lubaczowie” uzyskał dofinansowanie.

Głównym celem prac będzie nieinwazyjne rozpoznanie zasięgu oraz faz budowy lubaczowskiego fortalicjum, będącego ważnym elementem dla historii miasta, regionu oraz pogranicza polsko-ruskiego.

Lubaczów jako rozwinięty ośrodek grodowy pojawia się w latopisie halicko-wołyńskim pod datą 1214 r. Następnie lubaczowski zamek wymieniany jest wśród inwestycji fortyfikacyjnych Kazimierza Wielkiego. Drewniany zamek był kilkakrotnie przebudowywany, co potwierdzają lustracje z XVI i XVII w. W XVIII w. zamek nie odgrywał już roli obronnej. Pozostał natomiast ośrodkiem zarządu dóbr królewskich, siedzibą starostów i zarządców. Na lata 70. XVIII w. przypada ostateczna rozbiórka drewnianego zamku i budowa murowanego pałacu. Obok niego wzniesiony był niższy budynek o planie w kształcie litery „L”, tzw. Winkiel.

W latach 20. XIX wieku władze zaborcze sprzedały lubaczowskie dobra królewskie. Majątek lubaczowski wraz z „zamkiem” i szeregiem wsi kupił Karol hr. Pawłowski. W 1876 r. właścicielami pałacu stała się rodzina Gołuchowskich. W 1911 r., kiedy na frontowej ścianie pałacu pojawiły się głębokie pęknięcia i zawalił się dach, Adam hr. Gołuchowski polecił rozebrać go całkowicie. Od tego czasu funkcję pałacu przejął budynek w kształcie litery „L”, niekiedy nazywany „Drugim Zamkiem”. W czasie II wojny światowej w wyniku stacjonowania w lubaczowskim pałacu kolejnych wojsk okupacyjnych nastąpiła jego dalsza degradacja.

Mimo to założenie przetrwało lata wojny. Powolna rozbiórka rozpoczęła się w 1945 r., a zakończyła w kilka lat później. Lubaczowski pałac zniknął ostatecznie z krajobrazu miasta.

Pod względem archeologicznym rozpoznana jest jedynie ostania faza istnienia założenia pałacowego. Niewiele natomiast wiadomo o wcześniejszej zabudowie, znanej jedynie z lustracji zamku, a później pałacu. Stan wiedzy w tym zakresie mogą zdecydowanie poszerzyć planowane nieinwazyjne badania geofizyczne.

Pracami zostanie objęty obszar 120 arów (Wzgórze Zamkowe wraz z otoczeniem). Cały obszar zostanie podzielony siatką pomiarową o oczku 1×1 m. Da to łącznie około 24 000 m profili georadarowych (echogramów). Cały teren objęty zostanie pomiarami techniką mapowania georadarowego. Dodatkowo dla wybranych profili przewiduje się przetwarzanie i interpretację techniką profilowania. Uzyskane polowe dane georadarowe zostaną przetworzone za pomocą specjalistycznego oprogramowania. Dzięki temu powstaną mapy głębokościowe oraz pojedyncze profile georadarowe, pozwalające określić przebieg i zasięg poszczególnych nawarstwień.

Popularyzacja wyników powyższych badań przyczyni się do wzrostu świadomości lokalnego społeczeństwa, a także licznie odwiedzających nas turystów co do wartości Wzgórza Zamkowego oraz konieczności jego zachowania i dalszej ochrony.

Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Kwota dofinansowania: 52 000,00 zł
Kwota całkowita: 65 000, 00 zł

Instytucją zarządzającą programem jest Narodowy Instytut Dziedzictwa.

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content