Muzealne wątki w Jednodniówce „Lubaczów 2024”
Kolejny raz w ramach obchodów „Dni Lubaczowa” ukazał się magazyn kulturalny ,,Lubaczów 2024” czyli znana i lubiana Jednodniówka. Jak co roku w wydanie tej publikacji zaangażował się Urząd Miejski w Lubaczowie i Towarzystwo Miłośników Ziemi Lubaczowskiej. To ilustrowane czasopismo jest swoistym kalendarium, które skłania czytelników do wspomnień i refleksji nad wydarzeniami minionego roku.
Otwarcie, zgodnie z tradycją, należy do Burmistrza Miasta Lubaczowa, który w krótkich słowach podsumowuje inwestycje wykonane w roku 2023.
Jak w poprzednich latach nie zabrakło stałych, dobrze znanych działów. Na początku pojawia się „Kalendarium” a w nim artykuł Zygmunta Kubraka „Walczyli pod Monte Cassino” czyli przedstawienie losów lubaczowian, którzy brali udział w kampanii we Włoszech. Ukazują się przed nami wojenne dzieje bohaterów z Lubaczowa i okolic, poznajemy ich spryt, odwagę i determinację.
W artykule Krzysztofa Świętojańskiego „Jubileusze partnerstwa Lubaczowa z Tostedt i Erd” przeczytamy podsumowanie pięknej historii „braterstwa” między miastami. Dowiemy się, jakie były początki partnerstwa, jak miasta na siebie oddziaływały i wspierały się w kwestiach gospodarczych, politycznych i kulturalnych. To budujący przykład tego, że granice – państwowe, mentalne, kulturowe – nie dzielą ludzi, którzy chcą współpracować i zacieśniać więzy przyjaźni.
W dziale „Kalendarium” znajdują się dwa teksty Janusza Waldemara Zubrzyckiego: „Lubaczów na łamach prasy XIX-XX w.” kontynuacja artykułu z 2018 r. oraz „W sprawie wicynalnych kolei wschodniogalicyjskich” kontynuacja artykułów z “Lubaczów 2021” i “Lubaczów 2022/2023”. Autor z niezwykłą starannością kompletuje pojawiające się w prasie wzmianki o Lubaczowie i o linii kolejowej Jarosław – Sokal. To interesujące kompilacje, które są prawdziwą gratką nie tylko dla pasjonatów historii, ale też dla ludzi ciekawych dziejów naszego miasta.
Artykuł „Sprawiedliwi Ziemi Lubaczowskiej” autorstwa Katarzyny Pelc-Antonik to hołd oddany wszystkim tym, którzy podejmowali ogromne ryzyko, by pomagać Żydom w czasie II wojny światowej. Nie otrzymali żadnych odznaczeń, żadnych wyróżnień, ale tak jak każdy bohater broniący życia i człowieczeństwa zasługują na pamięć i wdzięczność. Historie tych niezwykłych osób zostały zaprezentowane na filmie i na wystawie w ramach projektu realizowanego przez TMLiKPW o. Lubaczów.
Katarzyna Żukowska przedstawia „10 lat Dyskusyjnego Klubu Książki w Lubaczowie”. Klub działa przy Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Władysława Broniewskiego w Lubaczowie i może się poszczycić wieloma sukcesami w krzewieniu miłości do literatury. Klubowiczki chętnie dzielą się swoją pasją i są doceniane za swoje zaangażowanie między innymi przez koordynatorów DKK z Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie. Dyskusyjny Klub Książki w Lubaczowie zaprasza do swoich szeregów każdego, kto podziela miłość do książek.
Kolejny dział to „Lubaczowski kalejdoskop”, z którego dowiemy się o najciekawszych wydarzeniach minionego roku.
„Zasłużeni dla Powiatu Lubaczowskiego 2024” Iwony Buczek to artykuł opisujący wydarzenia z lutego br., kiedy piętnaście osób uhonorowano tytułem „Zasłużony dla Powiatu Lubaczowskiego”. To tytuł honorowy przyznawany jako wyraz uznania za wybitne zasługi dla rozwoju powiatu lubaczowskiego. Wyróżnienia wręczono podczas uroczystej Sesji Rady Powiatu w Miejskim Domu Kultury im. Aleksandra Sas-Bandrowskiego w Lubaczowie.
„O dziedzictwie Kresów w Lubaczowie” to tekst Katarzyny Pelc-Antonik przedstawiający wydarzenia z września 2023 r., kiedy odbyła się dwudniowa konferencja poświęcona „Fenomenowi Kresów”. Zaproszeni goście zaprezentowali prelekcje omawiające różne problemy Kresów z okresu przedwojennego, wojennego i powojennego.
Dwa teksty Krzysztofa Świętojańskiego przenoszą nas w muzyczne klimaty. „Wieczory Jazzowe w Lubaczowie – koncert Anny Marii Jopek” to relacja z wydarzenia, które oczarowało lubaczowską publiczność. „Porozmawiajmy o muzyce, talentach i szkole muzycznej w naszym mieście” to interesująca rozmowa z Radosławem Czajkowskim, dyrektorem Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Krzysztofa Komedy w Lubaczowie. Dyrektor Czajkowski opowiada o rekrutacji, o specyficznym procesie kształcenia i o osiągnięciach uczniów. Państwowa Szkoła Muzyczna w Lubaczowie to jeden z ważniejszych ośrodków nie tylko edukacji, ale też wydarzeń kulturalnych w naszym mieście.
W „Kalejdoskopie” znajdziemy też trzy teksty opisujące wydarzenia w Szkole Podstawowej nr 1 w Lubaczowie: „Czuwaj! Zuchy i harcerze zawsze gotowi do działania w Szkole Podstawowej nr 1 w Lubaczowie”, „Pierwsze kroki do powstania Szkolnego Koła Mediatorów Rówieśniczych w lubaczowskiej Jedynce” oraz „Łączy nas pasja i pamięć”.
„Tropem historii i pod rękę ze sztuką” to krótka prezentacja oferty edukacyjnej Muzeum Kresów w Lubaczowie skierowanej do dzieci i młodzieży, która obejmuje wiele różnorodnych tematów.
Maria Magoń zabiera czytelników w podróż „Wileńskim szlakiem” i przedstawia dzieje Polaków na Wileńszczyźnie w latach wojennej zawieruchy. Wspomina też kilka rodzin z Wileńszczyzny, które związały swe losy z ziemią lubaczowską, gdy przemocą wypędzono ich z rodzinnych stron. Autorka oprowadza nas też po ulicach współczesnego Wilna i opisuje miejsca pamięci poświęcone Polakom.
W każdym numerze Jednodniówki ważnym działem są „Portrety” przedstawiające osoby ważne dla Lubaczowa, które swoją osobowością i działalnością wpłynęły na rozwój naszego miasta. Doktor Jerzy Tabaczek, dyrektor biblioteki Maria Bukowa, Zdzisława Małgorzata Klimkiewicz, ksiądz Tadeusz Rudnik, Mieczysław Szymoniak, Regina Adamowicz – to postacie, które były znane i szanowane wśród mieszkańców. „Portrety” pozwalają pożegnać się z tymi, którzy odeszli, uczcić ich pamięć i przypomnieć osiągnięcia.
Szczególną uwagę warto poświęcić artykułowi Zygmunta Kubraka „Jerzy Tabaczek – lekarz, społecznik, historyk regionalista”. Doktor Tabaczek był człowiekiem wielu talentów, a jeden z nich przez kilka lat mogli podziwiać czytelnicy Jednodniówki – Jerzy Tabaczek napisał cykl artykułów poświęconych historii lubaczowskich ulic. To niezwykle barwne i pełne szczegółów opowieści, z którymi można się zapoznać w poprzednich numerach czasopisma.
Inny, wyróżniający się artykuł to „Doktor Stanisław, kolega Wojtyły” Tomasza Kubraka – wspomnienie o Stanisławie Brücknerze, którego historia jest nieco odleglejsza i mniej znana, ale nadzwyczaj barwna. Autor tekstu wciąga czytelnika w opowieść pełną zwrotów akcji, niezwykłych spotkań i bohaterskich czynów. To biografia trzymająca w napięciu, która skłania do refleksji. Tekst przyciąga uwagę historyczną rzetelnością i czarującym stylem wypowiedzi.
Kolejny ważny dział to „W kręgu sacrum”.
W dwóch artykułach: „50 lat Sanktuarium Maryjnego w Lubaczowie” oraz „Odpust maryjny i 15. Pielgrzymka Samorządowców” Adam Łazar przywołujący ważne wydarzenie religijne i społeczne. W pierwszym tekście przedstawia czytelnikowi nieco historii obrazu Matki Bożej Łaskawej i tego jak znalazł się w lubaczowskim sanktuarium, w drugim opisuje uroczystości 50. rocznicy intronizacji cudownego wizerunku w świątyni i przebieg 15. Pielgrzymki Samorządowców.
„Lubaczowskie Drogi Krzyżowe” to tekst opowiadający o pątnikach, którzy opuszczają spokojne mury świątyni i wyruszają w drogę, pokonują trudności trasy i kaprysy pogody, pokonują własne słabości ciała i ducha. I modlą się pod bezkresnym niebem, w otoczeniu przyrody, powierzając Bogu to, co ich trapi. Adam Łazar opisuje kilka tras, jakie wybierają pielgrzymi, przedstawia spostrzeżenia i refleksje uczestników.
Ostatni dział to „Spotkania z kulturą”. Tę rubrykę szczególnie polecamy, gdyż zawiera w dużej części teksty napisane przez pracowników Muzeum Kresów w Lubaczowie.
W „Tajemnicach lubaczowskiego kirkutu” Adam Kubrak zabiera nas do dawnego Lubaczowa i pokazuje krótko i zwięźle osadnictwo żydowskie w naszym mieście.
Mateusz Żurek podsumowuje realizację dwóch dużych projektów edukacyjnych organizowanych przez Muzeum Kresów w Lubaczowie w artykule „Radny Kiciński i Ludwik Tarnawiecki odnalezieni! Gry terenowe na 100-lecie powiatu lubaczowskiego i w 160. Rocznicę powstania styczniowego”. Te dwa wydarzenia dzięki atrakcyjnej formie i zaangażowaniu prowadzących zaowocowały dużą frekwencją i entuzjazmem uczestników zarówno tych młodszych, jak i tych starszych, promując równocześnie historię naszego regionu.
Maria Magoń opisuje „Radość tworzenia”, czyli działalność amatorskiego Teatru Uno. To projekt stworzony przez Grażynę Bielec dla osób dorosłych, które mają odwagę stanąć na scenie i pokazać publiczności swój talent.
W „Fotograficzne i muzyczne wędrówki przez Roztocze” wyrusza czytelnik z Robertem Gmiterkiem, który bardzo plastycznie opisuje projekt wizualny wzbogacony o słowo, muzykę i literaturę, czyli „Fotograficzne i muzyczne portrety Roztocza”. Pokrótce przedstawia historię uratowania i przywrócenia do świetności zdjęć wykonanych przez lubaczowskiego fotografa. Fotografie można było podziwiać w czasie wystawy w Zespole Cerkiewnym w Radrużu, a po zakończeniu wystawy wciąż można je oglądać w wirtualnym archiwum.
„Wielki finał” to artykuł Barbary Kubrak o jubileuszu Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, które organizowane jest od 30 lat. XI edycja Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego poświęcona została pamięci dr Bożeny Kowalskiej. Do udziału w wystawie jury zakwalifikowało 112 prac 57 artystów z całej Polski, artystów doświadczonych i o dużym dorobku twórczym, jak też młodych, dopiero wkraczających na drogę artystycznej kariery. Kolejna udana edycja wyłoniłam kolejnych zwycięzców, którzy wykazali się mistrzostwem warsztatu i koncepcji artystycznej.
O tym jak mały detal potrafi wyjaśnić duży fragment historii opowiada artykuł Janusza Mazura „Brama zamkowa”. W trakcie robót ziemnych w pobliżu głównego wejścia do Zespołu Parkowo-Zamkowego przy Muzeum Kresów w Lubaczowie odnaleziono metalową rozetę – niewielki fragment dawnych wrót. Dzięki temu znalezisku i fotografii młodzieńca na tle bramy zamkowej udało się ustalić wymiary wrót i ich pierwotny wygląd.
Po raz kolejny lubaczowska Jednodniówka dostarcza czytelnikom teksty zróżnicowane pod względem tematyki i stylu. To ciekawe, roczne podsumowanie wydarzeń w mieście i w okolicy.
Anna Nowak
