Muzeum Kresów w Lubaczowie

Nowy „Rocznik Lubaczowski” już dostępny przed nami spotkanie promocyjne

Każdy kolejny tom „Rocznika Lubaczowskiego” jest zawsze oczekiwany z dużym zainteresowaniem. Nie inaczej jest w przypadku podwójnego tomu XXII-XXIII (2021-2024), który właśnie się ukazał na rynku. Jego promocja obędzie się w czwartek, 6 marca 2025 r., o godzinie 17 w siedzibie głównej Muzeum Kresów w Lubaczowie. Serdecznie zapraszamy!

Wydawnictwo zawiera łącznie 23 artykuły, ponad 100 ilustracji i map, które rozmieszczone zostały na 334 stronach. Dzięki staraniom dr. Zygmunta Kubraka długoletniego redaktora naczelnego wydawnictwa obejmuje ono cały wachlarz zagadnień historycznych dotyczących szeroko pojętej przeszłości i kultury ziemi lubaczowskiej, uszeregowanych w sześciu działach.

W dziale pierwszym, zawierającym „Artykuły i studia”, znalazło się sześć tekstów. Prof. Henryk Gmiterek ukazał zagadnienie funkcjonowania lubaczowskich dóbr królewskich i zarządzających nimi starostów w okresie od połowy XV do końca XVIII w. Dziejom lubaczowskiej cerkwi pw. św. Mikołaja poświęcił obszerne studium dr Adam Szczupak. Z kolei Adam Kubrak zajął się losami zasłużonej lubaczowskiej rodziny Friserów. Wybrany aspekt I wojny światowej w kontekście ekshumacji ciała poległego pod Narolem w 1914 r. płk. Ludwiga Holzhausena, przedstawił Sławomir Kułacz. Tematyce drugowojennej poświęcony jest artykuł dr. Zygmunta Kubraka ukazujący na przykładzie bitwy pod Lenino udział lubaczowian w walkach na froncie wschodnim. Tą część rocznika dopełnia obraz rozwoju miejscowego ruchu spółdzielczego, opracowany przez Adama Szajowskiego na podstawie kroniki swego ojca, Eugeniusza.

Dział „Materiały” poświęcony został w całości tematyce żydowskiej i zawiera dwa niezwykle ciekawe artykuły. W pierwszym Krzysztof Dawid Majus przetłumaczył z hebrajskiego i twórczo opracował wybrane fragmenty „Encyklopedii Gmin Żydowskich”, wydawanej przez Instytut Jad Waszem w Jerozolimie. Z tego monumentalnego wydawnictwa wybrał do niniejszego tomu rocznika opis gmin żydowskich w Lubaczowie, Cieszanowie, Starym Dzikowie, Lipsku i Narolu. Adam Szajowski przedstawił z kolei losy rodziny Schwarzów z Oleszyc i próbę uratowania przed Zagładą jednego z jej członków. Misji tej podjęła się rodzina Kocielskich z Lubaczowa, która za swą postawę uhonorowana została medalem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.

W części poświęconej „Wspomnieniom” zamieszczone zostały dwa teksty odnoszące się do wydarzeń z okresu II wojny i późniejszego podtrzymania pamięci o bohaterach tego czasu. Adam Łazar opisał swą fascynację postacią gen. Józefa Kustronia, dowódcy 21. Dywizji Piechoty Górskiej, poległego w bitwie pod Oleszycami we wrześniu 1939 r., oraz ideę nadania imienia Generała dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej (ob. Zespołu Szkół) w Lubaczowie. Drugim tekstem wspomnieniowym jest relacja Heleny Szyk, która stanowi kontynuację jej epopei sybirackiej z poprzedniego tomu rocznika i poświęcona jest pobytowi polskich zesłańców w Iranie oraz w Indiach.

Wśród artykułów w dziale „Recenzje” znajduje się tekst dr. Zygmunta Kubraka o wydanej przez IPN publikacji Karoliny Jamnickiej-Kondejo gen.Stanisławie Dąbku. Tomasz Róg omówił książkę autorstwa Adama Szajowskiego pt.: Bitwy pod Kobylanką 1 i 6 maja 1863 r. Rok 1863 i 1864 na pograniczu lubaczowsko-cieszanowskim (Cieszanów–Rzeszów 2013).

„Kronika” zawiera osiem tekstów, w których autorzy przedstawili wybrane wydarzenia z lat 2022–2024. Adam Łazar opisał przebieg uroczystości odsłonięcia pomnika gen. Stanisława Dąbka w Lubaczowie (6.12.2022 r.) oraz wręczenia dla Towarzystwa Miłośników Ziemi Lubaczowskiej Nagrody Honorowej „Świadek Historii”, przyznanej przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej (5.10.2023 r.). Piotr Zubowski zaprezentował konferencję naukową pt. „W obliczu zagrożenia. Wojna Rzeczypospolitej z Osmanami i najazd ord tatarskich na Ruś Czerwoną w 1672 r.”. Miała ona miejsce w Archiwum Państwowym w Przemyślu, ale elementem był też objazd po okolicach Lubaczowa w poszukiwaniu śladów walk z Tatarami i upamiętnień ich pogromcy – króla Jana III Sobieskiego (29–30 września 2022 r.). Mateusz Żurek zajął się przedstawieniem dwóch konferencji, które odbyły się w Miejskim Domu Kultury im. Aleksandra Sas-Bandrowskiego w Lubaczowie. Pierwsza z nich pt. „W centrum i na peryferiach” związana była z rocznicą 100-lecia ponownego utworzenia powiatu lubaczowskiego (1923–2023)” (10.11.2023 r.), a druga upamiętniała 80. rocznicę «uciekinierki» ludności polskiej przed terrorem OUN-UPA na wiosnę 1944 r. (12.07.2024 r.). W Zespole Cerkiewnym w Radrużu – Oddziale Muzeum Kresów w Lubaczowie, odbyła się konferencja pt.: „Wokół dworu w dawnej Rzeczypospolitej” (19.04.2024r.), której główne aspekty ukazał Józef Fil. Na koniec Janusz Mazur opisał odbywające się w Muzeum Kresów w Lubaczowie i jego oddziałach wydarzenia, jak Seminarium pt. „Dziedzictwo sakralne dawnej Rzeczypospolitej, a dialog polsko-ukraiński” (15.01.2023 r.), czy obchodzone jako pierwsze na Podkarpaciu i w powiecie lubaczowskim Dni Architektury Drewnianej (23, 25 sierpnia 2024 r.).

Ostatni dział „Pro memoria” przeznaczony został na przedstawienie sylwetek osób zasłużonych dla historii i kultury regionu, które odeszły w ostatnim czasie. Dr Zygmunt Kubrak ukazał postacie Stanisława Franciszka Gajerskiego (1932-2021) i Jerzego Tabaczka (1934-2023), a Katarzyna Pelc-Antonik, osobę Marii Bukowej (1925-2024).

Wydawcą „Rocznika Lubaczowskiego” jest niezmiennie Towarzystwo Miłośników Ziemi Lubaczowskiej, które w br obchodzi 60. rocznicę swego powstania. Publikacja utrzymała swą dotychczasową szatę graficzną zaprojektowaną przez Barbarę Kubrak. Sprawami organizacyjnymi nad wydaniem rocznika kierował Marek Małecki przewodniczący Rady Miejskiej w Lubaczowie a zarazem przewodniczący zarządu TMZL. Druk tej wartościowej publikacji dofinansował Urząd Miejski w Lubaczowie. Cenne wsparcie zyskano również ze strony władz Starostwa Powiatowego w Lubaczowie i Piotra Zubowskiego dyrektora Muzeum Kresów w Lubaczowie. „Rocznik Lubaczowski” jest więc dziełem zbiorowym wielu osób i instytucji. Jego celem jest ukazywanie przeszłości i dorobku kulturowego ziemi lubaczowskiej, i to zadanie stara się konsekwentnie realizować. Już trwają pracę nad kolejnym tomem.

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content