Granica, która łączy. Transgraniczne transfery kultury w dobie wojny

Granica, która łączy. Transgraniczne transfery kultury w dobie wojny

„Granica, która łączy. Transgraniczne transfery kultury w dobie wojny” to projekt wyrastający z potrzeby odtworzenia oraz podtrzymywania transgranicznych i sąsiedzkich kulturowych związków i obustronnej współpracy na pograniczu polsko-ukraińskim.

Trwająca od 2022 r. pełnowymiarowa wojna w Ukrainie niestety bardzo mocno ograniczyła dotychczasową transgraniczną współpracę w zakresie szeroko rozumianej kultury i dziedzictwa kulturowego. W kontekście kryzysu humanitarnego spowodowanego masowym exodusem wojennych uciekinierów, koncentrowania się administracji państwowej i lokalnej na sprawach pomocowych (PL), wojennych (UA) i gospodarczych oraz blokad granicy PL-UA kultura trafiła na margines. O ile jeszcze ukraińscy artyści i ludzie kultury miewają sposobność do prezentowania swej twórczości odbiorcom w Polsce, głównie w dużych ośrodkach miejskich, o tyle polscy twórcy i ich działania kulturalne całkowicie zniknęły z mapy kulturowych wydarzeń w Ukrainie.

Projekt stawiał sobie za cel powrócenie do przedwojennych kulturowych związków na poziomie regionalnym i zaktywizowanie współpracy na pograniczu polsko-ukraińskim. Za cel postawiliśmy sobie dotarcie z naszym projektem zarówno do odbiorców w Polsce jak i w Ukrainie. Zrealizowane działania dotykały naszym zdaniem dwóch ważnych społecznych stref. Po pierwsze, jesteśmy zdecydowanie przekonani, że bez „kultury” nie jest możliwym budowanie wzajemnego poznania, zrozumienia i akceptacji w relacjach polsko-ukraińskich. Po drugie, mimo trwającej wojny, stale utrzymując relacje z naszymi ukraińskimi partnerami mamy świadomość jak ważny dla ukraińskiej strony jest każdy nawet „najmniejszy” gest w postaci słów otuchy i wsparcia. Największym pozamaterialnym wsparciem dla nich są nasze bezpośrednie wizyty w Ukrainie. Nasze wizyty, spotkania i wspólne kulturalne plany są dla Ukraińców wyrazem tego, że nie zapomniano o nich i że nadal są dla swoich partnerów ważni. Dlatego też nasz „kulturowy transfer” pomyślany był jako działanie transgraniczne, ale również wielozmysłowe.

W zaplanowanych polsko-ukraińskich działaniach dokonaliśmy transferu „obrazów” i „dźwięków”, których korzenie sięgają roztoczańskiego pogranicza Polski i Ukrainy. Tym samym, w ramach projektu, we wrześniu 2024 r., w Zespole Cerkiewnym w Radrużu (założenie wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO i listę Pomników Historii), którego właścicielem jest Muzeum Kresów w Lubaczowie, odbyła się się wystawa współczesnych ikon z kolekcji Szkoły Ikonograficznej „Radruż” działającej przy Ukraińskim Katolickim Uniwersytecie we Lwowie. Transfer „obrazów” został dopełniony transferem „dźwięków”, który zapewnił występ folkowego zespołu „Kurbasy” ze Lwowa, który w swym programie „Pieśni lasu” prezentuje pieśni ziemi lwowskiej. Kulturowy transfer do Ukrainy miał charakter dosłowny i symboliczny.

W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa dokonaliśmy kulturowego transferu do Muzeum Architektury Ludowej im. Klemensa Szeptyckiego we Lwowie. W tym przypadku „obrazami” były „Portrety dawnego Roztocza”, czyli wystawa fotografii – społecznego dokumentu Roztocza lat 50., 60. i 70. XX w., autorstwa lubaczowianina Bolesława Fariona – pochodzących z kolekcji Muzeum Kresów w Lubaczowie. Transfer „dźwięków” nastąpił zaś nie do Lwowa, a – ze względu na trwająca wojnę i wynikającego z tego faktu zagrożenie dla artystów – do Bieszczadzkiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Ustrzykach Dolnych, w którym wystąpił folkowy zespół „Wernyhora” z Sanoka, w swoich muzycznych poszukiwaniach dokonujący artystycznych reinterpretacji muzyki tradycyjnej pogranicza polsko-ukraińskiego.

Łączna wartość zadania wyniosła 62000,00 zł, przy czym dofinansowanie ze środków centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego w ramach II Otwartego Konkursu wyniosło 40 000,00 zł, Województwa Podkarpackiego – 12 000,00 zł oraz Powiatu Lubaczowskiego – 10 000,00 zł.

Dofinansowano ze środków Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego

Dofinansowano ze środków Województwa Podkarpackiego

Dofinansowano ze środków Powiatu Lubaczowskiego

Informacja o przyznaniu dofinansowania >>>

Zapowiedź działań planowanych do realizacji w ramach projektu >>>

Relacja z realizacji projektu >>>

Relacja Polskiego Radio Rzeszów z realizacji projektu >>>

Relacja Polskiego Radio Programu Pierwszego z realizacji projektu >>>

Relacja „Kuriera Galicyjskiego” z realizacji projektu (artykuł) >>>

Relacja „Kuriera Galicyjskiego” z realizacji projektu (wideo) >>>

NAZWA PROJEKTU

Granica, która łączy. Transgraniczne transfery kultury w dobie wojny

Wartość projektu

62 000,00 zł

Finansowanie

40 000,00 zł – Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego

12 000,00 zł – Województwo Podkarpackie

10 000,00 zł – Powiat Lubaczowski

realizacja projektu

2024 r.

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content