Muzeum Kresów w Lubaczowie

Wyprawa na czambuły w świetle badań naukowych. Kilka słów o konferencji naukowej w Przemyślu

Dziewięciu badaczy, reprezentujących ośrodki naukowe oraz muzea z Polski i Ukrainy, a także przedstawiciele instytucji kultury, urzędów, miejscowych władz, stowarzyszeń oraz pasjonaci historii wzięli udział w zorganizowanej w dniach 29 i 30 września 2022 r. konferencji naukowej pt. „W obliczu zagrożenia. Wojna Rzeczypospolitej z Osmanami i najazd ord tatarskich na Ruś Czerwoną w 1672 r.”. Była to wspólna inicjatywa Archiwum Państwowego w Przemyślu, Muzeum Kresów w Lubaczowie i Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu.

Obrady pierwszego dnia konferencji odbyły się w siedzibie głównej Archiwum Państwowego w Przemyślu. Uczestników przywitali Elżbieta Laska, dyrektor Archiwum, oraz pomysłodawca konferencji dr Andrzej Gliwa z Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Rzeszowie, uznany badacz zajmujący się historią wojskowości i dziejów gospodarczych ziem ruskich Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej XVI-XVIII w., relacji dyplomatycznych państwa polsko-litewskiego z Imperium Osmańskim i Chanatem Krymskim w okresie nowożytnym.

W panelu pierwszym, poświęconym strukturze wojsk koronnych oraz tatarskich, które wzięły udział w kampanii z 1672 r., głos zabrali prof. dr hab. Dariusz Kupisz, dr Zbigniew Hundert oraz dr Lucjan Fac. Drugi panel poświęcono działaniom militarnym w trakcie wojny z lat 1672-1676, w szczególności na terenie ziemi sanockiej (dr Jarosław Łysejko) i przemyskiej. Dr hab. Marek Tracz-Tryniecki omówił także kwestię zagrożenia tatarskiego w traktacie “Vir Consilii” Andrzeja Maksymiliana Fredry. Trzeci i ostatni z paneli dotyczył pamięci o najazdach tatarskich: dr Andrzej Gliwa mówił o pamięci zbiorowej najazdów na obszarze wybranych powiatów województwa podkarpackiego w kontekście przeprowadzonego rekonesansu badawczego, Piotr Zubowski o działaniach edukacyjnych zaplanowanych przez Muzeum Kresów w Lubaczowie w związku z 350. rocznicą wyprawy na czambuły, a Katarzyna Ignas i Tomasz Róg o zabytkach związanych z najazdami tatarskimi i Janem III Sobieskim odpowiednio na terenie powiatu przeworskiego i Cieszanowa.

W trakcie obrad uczestnicy mogli zwiedzać wystawę przygotowaną przez Archiwum Państwowe w Przemyślu pt. “Napady tatarskie w pamięci zbiorowej naszych przodków”, a także wystawę w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej pt. “Wyprawa Jana Sobieskiego na czambuły tatarskie w 1672 r.”, na której zgromadzono przebogaty zbiór broni oraz uzbrojenia europejskiego i wschodniego z okresu od XVI do XIX w., pochodzącego z trzech prywatnych kolekcji: Krzysztofa Ledwonia, Łukasza Sowy i Jacka Komudy.

Drugiego dnia konferencji odbył się objazd naukowy po ziemi lubaczowskiej, przygotowany przez Muzeum Kresów w Lubaczowie, pod przewodnictwem Janusza Mazura, kustosza w Dziale Etnografii i Budownictwa Drewnianego. Na trasie wycieczki, której tematem były najazdy tatarskie oraz postać hetmana, a następnie króla Jana III Sobieskiego znalazł się Lubaczów (Muzeum Kresów), Lisie Jamy (krzyż mogilny “Turek” z XVII w.), Cieszanów (pomnik Jana III Sobieskiego upamiętniający 200. rocznicę odsieczy wiedeńskiej, kopiec tatarski), Horyniec-Zdrój (pałac Ponińskich, ob. sanatorium “Bajka” z herbem rodowym Sobieskim “Janina” na fasadzie) oraz Radruż (Zespół Cerkiewny pw. św. Paraskewy).

Organizatorzy planują wydanie tomu pokonferencyjnego, którego wydanie zaplanowano na 2023 r.

Fot. Archiwum Państwowe w Przemyślu

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content