Muzeum Kresów w Lubaczowie

„Radruż. Cerkiew w przestrzeni pogranicza”. Wspólnie świętujmy 10-lecie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

Serdecznie zapraszamy na premierowe spotkanie wokół książki pt. „Radruż. Cerkiew w przestrzeni pogranicza”, wydanej wspólnie przez Muzeum Kresów w Lubaczowie i Wydawnictwo Libra PL, z okazji 10. rocznicy wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO drewnianych cerkwi w polskim i ukraińskim regionie Karpat. Spotkanie, z udziałem autorów: Janusza Mazura (tekst), Krystiana Kłysewicza, Tomasza Michalskiego i Tomasza Mielnika (fotografie), odbędzie się w niedzielę, 26 marca 2023 r., o godz. 17 w Zespole Cerkiewnym w Radrużu – Oddziale Muzeum Kresów w Lubaczowie. Spotkanie poprowadzi dr Tomasz Kosiek, antropolog i kulturoznawca z Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Serdecznie zapraszamy także na wydarzenia, które odbędą się bezpośrednio przed spotkaniem:
>>> godz. 15.00 | Oprowadzanie po Zespole Cerkiewnym w Radrużu
>>> godz. 16.00 | Wernisaż wystawy „Osyp Kuryłas. Ikony ze Starego Dzikowa”
>>> godz. 16.30 | Koncert pieśni pogranicza w wykonaniu Darii Kosiek z zespołu Wernyhora
W trakcie spotkania możliwość zakupu książki w promocyjnej cenie wraz z autografem autorów.
– – – – – –
Z wyposażenia cerkwi pw. św. Paraskewy w Radrużu przetrwało wiele ikon pochodzących sprzed stuleci. Duża ich część znajduje się w kolekcji Muzeum Narodowego we Lwowie im. Andreja Szeptyckiego (najcenniejsze w jego stałej ekspozycji). Trafiły tu za sprawą ekspedycji podjętej w 1930 r. przez dyrektora Muzeum – Iłariona Święcickiego. Większość zakupionych wówczas zabytków pochodzi z XV–XVIII w. Najdawniejsze, z przełomu XIV i XV stulecia: św. Mikołaj z żywotem w klejmie, Mandylion, Zesłanie Ducha Świętego, Wniebowstąpienie Pańskie, powstały w tym samym warsztacie malarskim, a przy tym należą do pierwszych zachowanych przykładów ukraińskich ikon o tej tematyce. Mniej znane ikony pochodzą z XVI–XVIII w. Niektóre z nich przypisujemy autorom malowideł ściennych w cerkwi pw. Ducha Świętego w Potyliczu (św. Onufry, Wskrzeszenie Łazarza, Zwiastowanie Bogurodzicy, Mandylion – 1623 r.). Inne wiążemy z działalnością anonimowych majstrów lub pokrewnymi stylistycznie grupami ikon. Z pewnością malarskie dziedzictwo radrużańskich cerkwi, pozostające w polskich i ukraińskich zbiorach muzealnych, a obecnie również w cerkwi pw. św. Paraskewy, jest nadal depozytariuszem wielu czekających na rozwikłanie zagadek historycznych.

Maria Hełytowycz, Muzeum Narodowe we Lwowie im. Andreja Szeptyckiego

O ile przeniesienie w 1930 r. do muzealnej kolekcji najdawniejszych ikon z cerkwi pw. św. Paraskewy w Radrużu było działaniem naturalnym i wynikającym z troski o zachowanie dla potomnych dzieł sztuki sakralnej, pozostających już wówczas poza podstawowym kultem liturgicznym, to późniejsze zabezpieczenie całości ruchomego wyposażenia obu radrużańskich cerkwi w Składnicy Zabytków Ruchomych przy Muzeum-Zamku w Łańcucie stało się koniecznością. Po wysiedleniach ludności ukraińskiej z południowo-wschodniej Polski do sowieckiej Ukrainy, a później na północ i zachód kraju, większości cerkwi i ich niejednokrotnie bezcennym wystrojom groziło zniszczenie. Zwożono je do kilku składnic i placówek muzealnych, poddając jednocześnie zabiegom konserwatorskim. Po dziesięcioleciach łańcuckie Muzeum pozostaje jedynym, które zgodnie z intencjami osób działających w tamtych trudnych czasach na rzecz ocalenia „niechcianych pamiątek”, przywraca je dawnym właścicielom i miejscom – najczęściej są to świątynie, gdzie na nowo sprawowana jest Liturgia we wschodnim rycie, niekiedy również te wykorzystywane przez rzymskich katolików, czy funkcjonujące jako obiekty muzealne. Takie postępowanie dobrze służy lokalnym wspólnotom, samym zabytkom oraz ludziom przybywającym z daleka… Ciekawe opowieści o dziejach sławnej wsi Radruż i jej chramach odnajdziecie Państwo nie tylko na kartach książki. Możecie ich również posłuchać, odwiedzając cerkiew św. Paraskewy lub muzea w Lubaczowie, Łańcucie i Lwowie.

Jarosław Giemza, Muzeum-Zamek w Łańcucie

ZAPRASZAMY DO ODWIEDZIN

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

ul. Jana III Sobieskiego 4
37-600 Lubaczów

Radruż 13
37-620 Horyniec-Zdrój

Nowe Brusno 103
37-620 Horyniec-Zdrój

Skip to content